با کلات آهن 6 درصد نیواگرو کمبود آهن در درختان خود را از بین ببرید.

کمبود آهن در درختان: علل، علائم و راهکارهای مدیریتی

آهن یکی از عناصر ضروری برای رشد و توسعه گیاهان است و نقش مهمی در فتوسنتز، تولید کلروفیل و فرآیندهای متابولیکی دارد. با این حال، بسیاری از درختان در شرایط خاص دچار کمبود آهن می‌شوند که می‌تواند منجر به زردی برگ‌ها، کاهش رشد و در نهایت کاهش کیفیت و عملکرد آن‌ها شود. در این مقاله، به بررسی علل کمبود آهن، علائم آن، راه‌های تشخیص و روش‌های مدیریتی برای پیشگیری و درمان این مشکل در درختان می‌پردازیم.

۱. نقش آهن در رشد درختان

آهن یکی از ریزمغذی‌های ضروری برای درختان است که در چندین فرآیند فیزیولوژیکی نقش دارد، از جمله:

سنتز کلروفیل: آهن به‌طور مستقیم در تولید کلروفیل شرکت ندارد اما برای فعالیت آنزیم‌های مرتبط با سنتز کلروفیل ضروری است.

تنفس سلولی: در انتقال الکترون در فرآیند تنفس سلولی نقش دارد.

متابولیسم نیتروژن: برای تثبیت نیتروژن و تولید اسیدهای آمینه ضروری است.

فعال‌سازی آنزیم‌ها: بسیاری از آنزیم‌های ضروری برای رشد گیاهان وابسته به آهن هستند.

۲. علل کمبود آهن در درختان

کمبود آهن در درختان به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:

۲.۱. pH بالای خاک

در خاک‌های آهکی یا قلیایی (pH بالاتر از ۷)، آهن به‌صورت نامحلول در می‌آید و درختان نمی‌توانند آن را جذب کنند.

۲.۲. کمبود آهن در خاک

در برخی از خاک‌ها، میزان آهن در دسترس گیاهان کم است، به‌ویژه در خاک‌های شنی و مناطق با بارندگی زیاد که آهن از طریق آبشویی از دسترس خارج می‌شود.

۲.۳. تراکم بالای خاک

فشردگی خاک مانع از نفوذ ریشه‌ها و جذب مواد مغذی از جمله آهن می‌شود.برای اصلاح خاک و کاهش فشردگی خاک میتوان از محصولات نیواگرو از جمله بیوارگانیک در چالکود و معجزه گرها و گوگرد مایع در آبیاری استفاده نمود.

۲.۴. آبیاری بیش از حد یا زهکشی ضعیف

خاک‌های اشباع از آب، کمبود اکسیژن دارند که باعث کاهش قابلیت جذب آهن توسط ریشه‌ها می‌شود.

۲.۵. رقابت با سایر عناصر

عناصری مانند فسفر، منیزیم، کلسیم و روی در غلظت‌های بالا می‌توانند جذب آهن را مهار کنند.

۳. علائم کمبود آهن در درختان

کمبود آهن معمولاً ابتدا در برگ‌های جوان‌تر ظاهر می‌شود، زیرا آهن در گیاه متحرک نیست و نمی‌تواند از برگ‌های قدیمی به برگ‌های جدید منتقل شود. مهم‌ترین علائم شامل موارد زیر است:

۳.۱. زرد شدن برگ‌ها (کلروز)

رایج‌ترین نشانه کمبود آهن، زرد شدن برگ‌ها به دلیل کاهش تولید کلروفیل است، در حالی که رگبرگ‌ها سبز باقی می‌مانند.

علائم کمبود آهن در برگ درختان

۳.۲. توقف رشد

درختانی که دچار کمبود آهن هستند، رشد کندتری دارند و شاخه‌های جدید ضعیف‌تر می‌شوند.

۳.۳. ریزبرگی و ضعف شاخه‌ها

در برخی موارد، برگ‌های جدید کوچک‌تر از حد معمول می‌شوند و شاخه‌ها شکننده و ضعیف رشد می‌کنند.

۳.۴. کاهش گل‌دهی و میوه‌دهی

درختان مبتلا به کمبود آهن، گل‌های کمتری تولید می‌کنند و عملکرد میوه‌دهی آن‌ها کاهش می‌یابد.

۴. روش‌های تشخیص کمبود آهن در درختان

۴.۱. بررسی ظاهری گیاه

تشخیص کمبود آهن بر اساس علائم ظاهری، مانند زرد شدن برگ‌های جوان، یک روش ابتدایی و رایج است.

۴.۲. آزمایش خاک

اندازه‌گیری میزان آهن موجود در خاک و بررسی pH خاک می‌تواند اطلاعات دقیقی درباره وضعیت تغذیه‌ای گیاه ارائه دهد.

در مجموعه نیواگرو میتوانید بصورت رایگان آزمایش خاک و برگ را انجام دهید .

۴.۳. آزمایش برگ‌ها

بررسی میزان آهن در بافت برگ‌ها یکی از دقیق‌ترین روش‌های تشخیص کمبود آهن در درختان است.

در مجموعه نیواگرو میتوانید بصورت رایگان آزمایش خاک و برگ را انجام دهید .

۵. روش‌های مدیریت و درمان کمبود آهن

۵.۱. کاهش pH خاک

یکی از مؤثرترین راه‌ها برای افزایش جذب آهن، کاهش pH خاک است. می‌توان از گوگرد عنصری یا ترکیبات اسیدی مانند سولفات آهن در چالکود و همچنین در آبیاری از محصولات معجزه گرها برای کاهش pH استفاده کرد.

۵.۲. استفاده از کودهای آهن‌دار

کودهای آهن محلول در آب: این کودها مستقیماً به خاک یا محلول آبیاری اضافه می‌شوند و به‌سرعت جذب گیاه می‌شوند.

کودهای کلاته آهن: کودهای حاوی کلات‌های آهن در خاک‌های قلیایی مؤثرتر هستند، زیرا آهن را در فرم محلول نگه می‌دارند.

۵.۳. محلول‌پاشی برگ‌ها با آهن

برای رفع سریع کمبود آهن، می‌توان از محلول‌های حاوی آهن (مانندzfmb) در سه نوبت اسفند ماه قبل متورم شدن جوانه ها و اردیبهشت ماه بعد از ریزش گل ها و شهریور ماه بعد از برداشت محصول بصورت محلولپاشی کمبود آهن را برطرف کرد.

۵.۴. بهبود شرایط خاک

افزایش ماده آلی خاک: استفاده از کمپوست و کودهای آلی از جمله بیوراگانیک نیواگرو می‌تواند قابلیت جذب آهن را افزایش دهد.

بهبود زهکشی خاک: در خاک‌های با زهکشی ضعیف، بهبود ساختار خاک از طریق افزودن ماسه و پرلیت می‌تواند جذب آهن را بهبود ببخشد.

۵.۵. کنترل عناصر رقابتی

کاهش مصرف بیش از حد فسفر، کلسیم و منیزیم می‌تواند از تداخل در جذب آهن جلوگیری کند.

۶. پیشگیری از کمبود آهن در درختان

انتخاب گونه‌های مقاوم: برخی از گونه‌های درختان مقاومت بیشتری به کمبود آهن دارند، بنابراین انتخاب درختان مناسب برای مناطق با خاک‌های قلیایی می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند.

مدیریت صحیح آبیاری: جلوگیری از آبیاری بیش از حد و تنظیم مناسب سیستم زهکشی کمک زیادی به جذب بهتر آهن می‌کند.

تغذیه متعادل گیاه: تأمین مواد مغذی موردنیاز گیاه به‌صورت متعادل، از جمله آهن، می‌تواند از کمبودهای تغذیه‌ای جلوگیری کند.

نتیجه‌گیری

کمبود آهن در درختان یکی از مشکلات رایج در بسیاری از مناطق، به‌ویژه در خاک‌های قلیایی و آهکی است. این کمبود باعث زرد شدن برگ‌ها، کاهش رشد و عملکرد درختان می‌شود. تشخیص سریع کمبود آهن از طریق بررسی علائم ظاهری، آزمایش خاک و تجزیه برگ‌ها امکان‌پذیر است. راهکارهای مدیریتی شامل استفاده از کودهای آهن، کاهش pH خاک، بهبود شرایط خاک و محلول‌پاشی برگی می‌توانند به رفع این کمبود کمک کنند. با مدیریت صحیح تغذیه و شرایط خاک، می‌توان از بروز این مشکل جلوگیری کرده و سلامت و عملکرد درختان را بهبود بخشید.